به گزارش روابط عمومی مرکز توسعه تجارت الکترونیکی و به نقل از گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان؛ امروزه اشتغال زایی به یکی از دغدغه‌های اصلی مردم و مسئولین نظام تبدیل شده است. در شرایطی که بیکاری یکی از مهمترین مشکلات کشور است نمی‌توان از کوچکترین فرصت‌ها برای ایجاد اشتغال صرف نظر کرد.

گسترش استفاده از پیام رسان تلگرام در کشور نشان داد، پیام رسان‌ها می‌توانند بستری برای شکل گیری و گسترش فعالیت برخی کسب و کار‌ها و ایجاد اشتغال باشند. اما آیا درحال حاضر، حداکثر استفاده از این فرصت صورت گرفته است یا می‌توان با استفاده از پیام رسان داخلی، مشاغل بیشتری ایجاد کرد؟ سوال دیگر این است که در صورت استفاده از پیام رسان بومی، آیا مشاغلی که تاکنون ایجاد شده اند از بین خواهند رفت؟

در یک دسته بندی کلی می‌توان مشاغل ناشی توسعه استفاده از پیام رسان را به دو دسته مستقیم و غیر مستقیم تقسیم کرد. مثال مستقیم آن دسته از مشاغلی است که مستقیما در گروه‌های فنی و کسب و کار مرتبط با راه اندازی و نگهداری پیام رسان ایجاد می‌شود.

بیشتر بخوانید: رشد کسب و کارهای مجازی در پیام‌رسان‌های داخلی

کسب و کار‌های مستقر در فضای مجازی به دو گروه زمینه‌ای و حاشیه‌ای تقسیم می‌شوند.

مشاغل زمینه‌ای مشاغلی هستند که درآمدزایی آن‌ها در زمینه و بستر پیام رسان ایجاد شده است مانند راه اندازی و مدیریت کانال‌ها، خرید و فروش کالا و ارائه خدماتی مانند تایپ و ویراستاری، مشاغل حاشیه‌ای مشاغلی هستند که درحاشیه صنعت و به دلیل نیاز‌های آن به دیگر صنایع بالادستی و پایین دستی به وجود می‌آیند، مانند خرید و فروش گوشی هوشمند و اینترنت.

گروهی از مشاغل ایجاد شده در این فضا به مشاغل زمینه‌ای معروف هستند که خود به دودسته راه اندازی و مدیریت کانال و عرضه محصولات برای فروش تقسیم می‌شود.

گروهی دیگر از مشاغل ایجاد شده به مشاغل حاشیه‌ای مصطلح هستند که مشاغل حاشیه‌ای مشاغلی هستند که در حاشیه صنعت و به دلیل نیاز‌های آن به دیگر صنایع بالادستی و پایین دستی به وجود می‌آیند.

این مشاغل با گسترش استفاده از پیام رسان‌ها و فارغ از بومی یا غیر بومی بودن آنها، رونق می‌گیرند. تخمینی از تعداد این مشاغل وجود ندارد؛ اما نیازی هم به آن نیست، زیرا با حذف تلگرام مشکلی برای آن‌ها ایجاد نمی‌شود.

در این میان استفاده از پیام رسان خارجی نیز همانند واردات کالای خارجی و حتی بیشتر از آن، باعث از بین رفتن فرصت‌های شغلی زیادی می‌شود.

در ادامه مشاغلی که استفاده از تلگرام، مانع از ایجاد و گسترش آن‌ها شده است ذکر خواهد شد.

*فرصت‌های از دست رفته در مشاغل مستقیم

دسته اول کسانی هستند که به طور مستقیم برنامه نویسی وطراحی نرم افزار را انجام می‌دهند.
دسته دوم ارتباط به آی تی ندارد و شامل مواردی مانند فروش، بازاریابی، مدیریت مالی، منابع انسانی یا بخش‌های اداری کسب و کار است. این افراد در کنار برنامه نویسان شرکت‌های نرم افزاری را می‌گردانند.

دسته سوم کسانی هستند که با شرکت‌های تولید کننده نرم افزار همکاری دارند؛ این مجموعه‌ها از ارائه دهندگان خدمات سخت افزاری، اینترنت، تجهیزات شبکه و... گرفته تا مجموعه‌هایی مانند رستوران‌ها و هتل‌ها و ... که با شرکت‌های نرم افزاری همکاری داشته و خدمات خود را بر بستر آن‌ها ارائه می‌دهند، تشکیل می‌شوند.

شاید در نگاه اول، تعداد شغل‌های ایجاد شده در این بخش خیلی عدد بزرگی نباشد، اما زیرساخت اشتغال کشور را در حوزه فضای مجازی و نیز شغل‌هایی که بر بستر آن سوار می‌شود ایجاد می‌کند. این شغل‌ها اغلب دانش بنیان بوده و پایه توسعه کسب وکار‌های آتی مرتبط با فضای مجازی را تشکیل می‌دهد.

فرصت‌های از دست رفته در مشاغل زمینه‌ای موارد بسیاری را شامل می‌شود که از نمونه‌های آن می‌توان به عدم امکان ارتباط با سیستم بانکی، ناپایداری و ریسک بالای سرمایه گذاری، عدم امکان پیگیری حقوقی تخلفات اشاره کرد.

همان طور که گفته شد، مشاغل حاشیه‌ای مشاغلی هستند که به واسطه راه اندازی پیام رسان و نیاز‌های آن، فعال می‌شوند. این مشاغل درصورت استفاده از پیام رسان‌های خارجی نیزایجاد می‌شوند، اما درصورت استفاده از پیام رسان‌های داخلی برتعداد آن‌ها افزوده خواهد شد.

در این میان گفتنی است خدمات امنیت شبکه و خدمات پرداخت مانند بخش‌های بانکی متصل به این پیام رسان‌ها مختص به استفاده از پیام رسان‌های داخلی خواهد بود. درصورتی که از پیام رسان خارجی استفاده می‌کنیم قسمت اعظم این خدمات (هزینه سرور و پهنای باند و ...) به خارج از کشور منتقل شده و صرف اشتغال زایی برای بیگانگان می‌شود.

*انتقال از تلگرام به پیام رسان بومی؛ فرصت یا تهدید

نگرانی که در مورد قطع دسترسی به تلگرام مطرح می‌شود این است که مشاغلی که هم اکنون در اثر استفاده از این پیام رسان ایجاد شده از بین بروند.

فرض اساسی در بررسی این موضوع این است که با قطع کامل دسترسی به پیام رسان تلگرام، کاربران به علت نیاز و عادت به این خدمت، استفاده از پیام رسان‌ها را رها نخواهند کرد؛ بلکه از پیام رسان دیگری استفاده می‌کنند.

مسئله اصلی در موضوع تغییر پیام رسان، گروه مشاغل زمینه‌ای (از قبیل: تبلیغات از طریق راه اندازی کانال و عرضه محصولات برای فروش) است. هر چند این مشاغل نیز در هر پیام رسانی که امکانات مشابه تلگرام را داشته باشد می‌توانند به کار خود ادامه دهند، اما انتقال به این پیام رسان‌ها می‌تواند زمان بر بوده و جذب کاربران هزینه‌هایی را در برداشته باشد.

با توجه به نکات عنوان شده باید گفت: در صورت استفاده از پیام رسان‌های داخلی دریک دوران گذار و تا انتقال مشاغل و کاربران به پیام رسان جدید، احتمالا مشاغل زمینه‌ای با افت مواجه خواهند شد، اما به تدریج و با استفاده از مزایایی مانند امکان پرداخت، پایداری خدمات و امکان پیگیری کلاه برداری در پیام رسان‌های بومی، این مشاغل نیز گسترش فراوانی خواهند یافت.

در پایان باید گفت: خدماتی که پیام رسان تلگرام به کاربران ارائه می‌کند، کمترین خدماتی است که پیام رسان‌ها می‌توانند ارائه کنند، لذا اشتغالی که ایجاد کرده است، حداقلی است. یک پیام رسان بومی می‌تواند اشتغالی به مراتب بیشتر ایجاد کند.

مزایایی مانند امکان پرداخت، پایداری خدمات و امکان پیگیری کلاه برداری از این دست هستند.
رمضانعلی صادق زاده در گفت‌وگو با خبرنگار گروه اقتصاد خبرگزاری میزان درباره تاثیر پیام رسان های بومی در اشتغالزایی اظهار کرد: پیام رسان های داخلی فی النفسه به دلیل اینکه یک محصول نرم افزاری داخلی هستند به دنبال ایجاد یک بستر و سامانه است که خود این دارای اشتغالزایی است.
وی افزود: علاوه بر این به عنوان بستری که در حوزه های مختلف اطلاع رسانی می تواند فعال باشد در زمینه کسب و کارهای الکترونیکی، تراکنش های مالی، مبادلات کالا و خدماتی که نیز می تواند فعالیت کند که این موارد به خودی خود مشوق هایی برای ایجاد اشتغال است.

رئیس مرکز توسعه تجارت الکترونیکی وزارت صنعت،معدن و تجارت گفت: اگر فردی بخواهد در کسب و کار الکترونیکی فعالیت کند و بخواهد از پیام رسان های داخلی استفاده کند، به دلیل اینکه نظارت بر آنها صورت می گیرد شاهد تخلف کمتری خواهیم بود و به همین دلیل مردم با اعتماد به سمت خرید کالا از این پیام رسان ها می روند که این موضوع نیز در اشتغالزایی توسط این پیام رسان ها اثرگذار است.

صادق زاده ادامه داد: بنابراین این نوع مسائل که مرتبط با پیام رسان های داخلی است می تواند به طور مستقیم و غیرمستقیم در ایجاد اشتغال موثر باشد.

وی درباره مزیت پیام رسان های داخلی نسبت به خارجی تصریح کرد: پیام رسان های خارجی برخلاف پیام رسان های داخلی سرورها و دیتابیس آنها در خارج از کشور قرار دارد و اگر در زمینه کسب و کار اختلافی بین فروشنده و خریدار اتفاق بیفتد به دلیل اینکه اطلاعی از مکان و گردانندگان این پیامرسان ها وجود ندارد هیچ حمایتی نمی توان از افراد کرد در صورتی که در پیام رسان های داخلی در صورت بروز اختلاف می توان آن را پیگیری کرد.

نکته آخر اینکه تمامی خدماتی که جایگزین خدمات خارجی شده اند در ابتدای کار با مشکلاتی مواجه بوده اند، اما با خلاقیت و تلاش مدیران و کارکنان فنی والبته صبوری کاربران این مشکلات به تدریج برطرف شده و توانسته اند به جانشین قابل اعتمادی برای خدمات خارجی تبدیل شوند.