لزوم تدوین برش استانی «زیست‌بوم تجارت الکترونیکی کشور» با توجه‌ به مزیت‌ها و ظرفیت‌های خراسان رضوی

در نشست مشترک مرکز توسعه تجارت الکترونیکی و اتاق بازرگانی خراسان رضوی مقرر شد برش استانی برنامه راهبردی زیست‌بوم تجارت الکترونیکی با توجه ‌به مزیت‌ها و ظرفیت‌های خراسان رضوی تدوین شود.

به گزارش روابط‌عمومی مرکز توسعه تجارت الکترونیکی (مرکزتتا)، امین کلاهدوزان رئیس این مرکز تصریح کرد: ارزش معاملات تجارت الکترونیکی کشور در شش‌ماهه نخست سال جاری با رشد 75 درصدی نسبت به مدت زمان مشابه در سال قبل به حدود 1340 همت (هزار میلیارد تومان) رسیده است. همچنین تعداد معاملات الکترونیکی در سطح کشور نیز رشد داشته است به‌طوری‌که بالغ بر یک میلیارد و هشتصد میلیون تراکنش در ۶ ماهه نخست سال جاری به ثبت رسیده است که نسبت به مدت مشابه سال گذشته 28 درصد رشد را تجربه کرده است.

رئیس مرکز توسعه تجارت الکترونیکی با اشاره به سهم 13 هزار میلیاردتومانی خراسان رضوی از 1340 هزار میلیارد تومان تجارت الکترونیکی در شش ماهه نخست سال جاری گفت: این رقم نسبت به مدت مشابه سال گذشته 18 درصد افزایش یافته و به بیان دیگر یک‌درصد از کل کشور بوده است. این در حالی است که این استان حدود 7 درصد جمعیت کشور را به خود اختصاص داده است. در حوزه تعداد معاملات نیز این روند صدق می‌کند. به‌طوری‌که حدود یک‌درصد از کل معاملات تجارت الکترونیکی کشور مربوط به خراسان رضوی است. این مساله باید مورد آسیب شناسی قرار بگیرد.

وی یادآور شد: هر چند که کلیات برنامه راهبردی تجارت الکترونیکی کشور تدوین شده است بااین‌حال همچنان از نظرات و پیشنهادهای فعالان این حوزه استقبال می‌کنیم و فعالین زیست‌بوم تجارت الکترونیکی می‌توانند نظرات خود را در جهت بهبود برنامه ارائه نمایند.

کلاهدوزان افزود: رویکرد این برنامه راهبردی معطوف به پروژه‌های بخش خصوصی است چنان که در حاکمیتی‌ترین زیرساخت‌ها و پروژه‌ها به دنبال آن هستیم که این مسائل را به بخش خصوصی واگذار کنیم. در تلاش هستیم که دولت بر اساس این برنامه به حوزه عملیات و اجرا ورود پیدا نکند و صرفاً به حوزه حمایت و تسهیلگری توجه کند.

وی با بیان اینکه توسعه لجستیک نیز جز برنامه‌های اصلی ماست، افزود: در کل سیستم تجارت الکترونیکی کشور کمتر از 100 هزار ناوگان لجستیک هوشمند (به جز پست) داریم. لذا طبق برنامه باید طی 5 سال 250 هزار ناوگان جدید به این حوزه ورود پیدا کند. همچنین باید 5 الی 10 اپراتور لجستیک برای تحویل کالای سبک ایجاد شود که این وظیفه بر عهده بخش خصوصی است؛ البته نمی‌توان در این زمینه از دولت انتظار تسهیلات داشت؛ بلکه باید از ظرفیت بخش های غیردولتی استفاده کرد.

برنامه راهبردی زیست‌بوم تجارت الکترونیکی کشور منطبق بر برنامه هفتم توسعه

علیرضا جاوید عربشاهی، مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی، پایش و مطالعات راهبردی مرکز توسعه تجارت الکترونیکی ضمن ارائه نسخه اولیه برنامه راهبردی تجارت الکترونیکی کشور در این نشست خاطرنشان کرد: ما سعی کردیم در تدوین این برنامه از ظرفیت نخبگان و فعالین زیست‌بوم تجارت الکترونیکی کشور استفاده نماییم.

وی با بیان اینکه این برنامه منطبق بر برنامه هفتم توسعه کشور و در بازه زمانی 1403 تا 1407 است، تصریح کرد: برنامه راهبردی براساس الگوی زیست‌بوم طراحی شده و حاصل نشست‌های تخصصی با فعالین زیست‌بوم و صاحبان کسب‌وکارهای الکترونیکی، مدیران و کارشناسان مربوطه و بهینه‌کاوی تجربیات و الگوهای بین‌المللی بوده و مبتنی بر 7 زیرنظام حکمرانی، مالی، فرهنگی و اجتماعی، توسعه فناوری، سرمایه انسانی، زیرساخت و بازار است.

هدف‌گذاری برای پیوستن زیست‌بوم تجارت الکترونیکی خراسان به زنجیره ارزش کشوری و بین‌المللی

در بخش دیگری از نشست کمال سخدری، دانشیار دانشکده کارآفرینی دانشگاه تهران عنوان کرد: بخش زیادی از توسعه زیرساخت‌ها در این برنامه به بخش خصوصی واگذار شده؛ این در حالی است که معمولاً زمانی که صحبت از توسعه زیرساخت‌ها می‌شود این مسئولیت بیشتر به دولت محول می‌گردد.

وی با اشاره به لزوم تدوین برش استانی افزود: هدف اصلی در برش استانی آن است که زیست‌بوم تجارت الکترونیکی خراسان رضوی بتواند به زنجیره ارزش کشوری و بین‌المللی بپیوندد و با محوریت بخش خصوصی به توسعه زیرنظام‌های موجود در برنامه راهبردی کمک نماید.

لزوم توجه به توسعه تجارت الکترونیکی خراسان رضوی و عدم تمرکز گرایی در تهران

در ادامه سید حسن هاشمی، رئیس سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور و نایب‌رئیس کمیسیون کسب‌وکارهای دانش‌بنیان و اقتصاد دیجیتال اتاق بازرگانی خراسان رضوی با بیان اینکه طی سال‌های اخیر تجارت الکترونیکی در خراسان رضوی سیر نزولی داشته است، اظهار کرد: 45 درصد از 183 هزار اینماد فعال در کشور در تهران حضور دارند و فقط 13 هزار اینماد مربوط به استان خراسان رضوی است و به بیان دیگر بسیاری از منابع در تهران متمرکز شده است.

هاشمی خاطرنشان کرد: سند راهبردی تجارت الکترونیکی کشور تدوین شده است و حال در برش استانی، بایستی با تفکر و تمرکز بر توانمندی‌های استان همچون داشتن 800 کیلومتر مرز زمینی، ظرفیت 50 درصد از هتل‌های کشور، پتانسیل صنعت، کشاورزی، بخش خصوصی فعال در استان و ظرفیت نخبگانی در حوزه فناوری اطلاعات بتوان تحول شگرفی را در این حوزه ایجاد کرد.

وی با اشاره به اینکه دبیرخانه کمیسیون دانش‌بنیان فعال است و از نظرات فعالان در این حوزه برای ارتقای کیفیت این برنامه راهبردی استقبال می‌کند، اظهار کرد: باید با استفاده از ارتباطات در حوزه بین‌الملل و کشورهای همسایه بتوان تجارت الکترونیکی را توسعه داد.

تشکیل کارگروه تدوین برش استانی برنامه راهبردی تجارت الکترونیکی

در ابتدای این نشست علی‌محمد شریعتی مقدم، رئیس کمیسیون کسب‌وکارهای دانش‌بنیان و اقتصاد دیجیتال اتاق بازرگانی خراسان رضوی اظهار کرد: یکی از پیشنهادهای ما برای ارتقای کیفیت «برنامه راهبردی زیست‌بوم تجارت الکترونیکی»، تشکیل کارگروه ویژه ذیل کمیسیون دراین‌رابطه است. در واقع بایستی برنامه میان‌مدتی برای ارزیابی این راهبردها، مدنظر قرار گیرد؛ چرا که تا پایان سال این سند باید نهایی شود.

وی خاطرنشان کرد: نبود زیرساخت‌ها و درگیر بودن کسب‌وکارها با مقوله فیلترینگ، یکی از موانع اصلی توسعه تجارت الکترونیکی است. این عوامل به‌شدت به اقتصاد کشور آسیب‌زده و بسیاری از کسب‌وکارها از بین رفته‌اند. حال سؤال اینجاست که آیا وزارت صمت در برنامه راهبردی خود تدبیری برای این مهم اندیشیده است؟

شریعتی مقدم عنوان کرد: در حوزه تجارت خارجی نیز ما در حوزه صادرات با مشکل مواجه هستیم. به طور مثال شرکت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی که در سطح خرد فعالیت دارند در ارسال کالا برای برخی از مقاصد دچار مشکل‌ هستند.

شریعتی مقدم با بیان اینکه «پیش‌نیازهای سند راهبردی زیست‌بوم تجارت الکترونیکی باید رعایت شود»، افزود: باید بر روی برش استانی این سند تفکر کرد تا مشخص شود با توجه شرایط و مزیت‌های موجود در استان چگونه می‌توان از ظرفیت کشورهای همسایه برای توسعه تجارت الکترونیکی استفاده کرد. در این حوزه می‌توان از ظرفیت اتاق‌های مشترک از جمله اتاق ایران و افغانستان برای پر کردن خلأهای موجود با بهره‌گیری از نسل جوان نخبه استفاده کرد.

وی خاطرنشان کرد: باید بتوان با استفاده از پلتفرم‌ها در حوزه ارائه خدمات گردشگری، سوغات و… جوانان بسیاری را به کار مشغول کرد؛ به طور مثال، باید راهنمای هوشمندی را با استفاده از زبان کشورهای هدف طراحی کنیم تا به‌مرورزمان این اپ‌ها محبوبیت یافته و توسعه پیدا کنند.

رئیس کمیسیون کسب‌وکارهای دانش‌بنیان و اقتصاد دیجیتال اتاق بازرگانی خراسان رضوی عنوان کرد: باید از نسل جوان نخبه در این حوزه استفاده کرد. کسی که بدون هیچ چشم داشتی برای توسعه کشور گام برمی‌دارد.

شایان‌ذکر است در این جلسه تعدادی از فعالین اقتصادی و اعضای اتاق بازرگانی خراسان رضوی ضمن بیان نظرات و پیشنهادهای خود بر لزوم تدوین برش استانی برنامه راهبردی زیست‌بوم تجارت الکترونیکی تأکید کردند.